3.1 Neft və qeyri-neft strukturunun inkişafının tədiyə balansına təsirinin qiymətləndirilməsi
Azərbaycan XIX əsrin sonu və XX əsrin əvvəllərindən başlayaraq, dünyanın neft istehsal edən qabaqcıl ölkələri sırasına daxil edilmişdir. Artıq Azərbaycan nefti dünya bazarına axıdılır, bağlanmış müqavilələr əsasında yeni quyular qazılır, dənizin dibindən çıxarılan ''qara qızılın''ın miqdarı günbəgün artır. Neft gəlirlərinin sürətli artımı neft sektorunu ölkə iqtisadiyyatının həlledici sahəsinə çevirib. Bir tərəfdən neft hasilatı və satışı sahəsində əldə olunan nailiyyətlər, digər tərəfdən dünya bazarında neftin satış qiymətinin yüksəlməsi ölkədə makroiqtisadi göstəricilərin (ÜDM-ə və büdcə gəlirlərinə, xarici ticarət dövriyyəsinə və s.) dinamik artımına olduqca ciddi təsir göstərib. 2003-2004-cü illərdə xam neft hasilatının həcmi 20 milyon ton, sonradan isə 40-50 milyon tona çatıb. 2010-2015-ci illərdə isə illik neft hasilatının həcmi azı 60-70 milyon ton təşkil edəcəkdir.
... Read more »

3.2 Antiböhran tədbirlərinin tədiyə balansına təsirinin təhlili və qiymətləndirilməsi
Maliyyə böhranının təsirləri, dünya maliyyə bazarında baş verən dəyişikliklər, neftin qiymətinin kəskin ucuzlaşması, bir sıra ölkələrdə iri bankların və şirkətlərin müflisləşməsi kütləvi işsizliyə, dünya iqtisadiyyatının durğunluq dövrünü yaşamasına və nəticə etibarı ilə qlobal iqtisadiyyatın tənəzzül dövrünə keçməsinə səbəb olmuşdur.
Böhranın qarşısını almaq və onun təsirini minimallaşdırmaq üçün antiböhran tədbirləri görülür, dünyanın aparıcı dövlətləri tərəfindən istehsalı bərpa etmək və bankları risklərdən qorumaq üçün maliyyə yardımları göstərilir.
2008-ci ildə Azərbaycanın maliyyə sektoru tərəfindən görülən bir sıra adekvat tədbirlər: Mərkəzi Bankın pul siyasətinin yumşaldılması, faiz dərəcələrinin bir neçə dəfə aşağı salınması, məzənnə siyasətində dəyişkənliyin sabitliyin təmin edilməsinə yönəldilməsi və ehtiyat tələblərinin faizlərinin aşağı salınması nəticəsində ümumilikd ... Read more »